تفسیر ساختاری سوره های انفال و توبه بر اساس اهداف آنها

تفسیر ساختاری به آیات و سوره های قرآن که به شکل یک مجموعه نمایان می شود، در فهم اهداف سوره ها کمک قابل توجهی می کند. از اینرو می توان به نظمی منطقی در بین آیات قرآن پی برد؛ نظمی که خداوند حکیم در این سوره ها قرار داده و باید آن را کشف نمود. با دانستن این که آیات بر اساس حکمتی کنار هم چیده شده اند، و هر سوره از قرآن پیامی دارد و دارای محوری اصلی و خاص است که مجموع آیات آن سوره در پیرامون آن انسجام یافته اند؛ در واقع جوابی به برخی محققان داده ایم که قرآن را از هم گسیخته و ناهماهنگ می دانند و قائل به هیچگونه ارتباطی بین آنها نیستند. سوره های انفال و توبه هم از نظم منطقی پیروی می کنند و هر کدام دارای محوریتی واحدی هستند و یک هدف را دنبال می کنند که دیگر آیات این سوره ها بر اساس آن موضوع و هدف واحد حول محور آن قرار دارند. سوره مبارکه انفال، که در واقعه اولین جنگ مسلمانان نازل شده، نبردی میان حق و باطل است که اگر مسلمانان در این جنگ شکست می خوردند ادامه رسالت با مشکل مواجه می شد. بنابراین خداوند به کمک امدادهای غیبی به سراغ آنان می رود و در پیروزی شان شریک می شود و راهکارهایی را برای دستیابی به پیروزی در نبرد های آتی آموزش می دهد. سوره مبارکه برائت، بیان نقض عهدی است که مورد نارضایتی شدید و بیزاری خدا و حضرت رسول(صلی الله علیه و آله) قرار گرفته است. در این سوره از گروه های مختلفی بحث می شود مثل مشرکان، اهل کتاب یهود و نصاری، منافقان و بادیه نشینان اطراف مدینه که به نحوی عهد و پیمانی را که بسته بودند و می بایست بدان پایبند باشند شکستند، و مورد نکوهش و وعده عذاب قرار گفته اند. خصوصیات و نحوه برخورد با هریک را به مسلمانان بیان می دارد. همچنین از گروهی یاد می کند که به عهد و پیمانی که بسته اند وفادار بوده و به موجب این وفاداریشان، مستحق نعمت ها و یاری الهی اند در دنیا و در آخرت هم، بهشت و رضایتمندی پروردگار را نصیب روزی خود نموده اند. در آخر گوشزد می نماید که اگر هیچ کسی هم برای یاری پیامبر(صلی الله علیه و آله) بر نخیزد، خداوند همانطورکه او را در صحنه های مختلف زندگی تنهایش نگذاشته؛ تنها نخواهد گذاشت. که وفادارترین وفاداران نسبت به عهد و پیمان ها، خداوند می باشد و پیامبر هم به او توکل دارد.